कम्पनीको परिचय र नेपालमा यसको पृष्ठभूमि
इसेवा डिजिटल (प्रा.) लि. नेपालको डिजिटल भुक्तानी क्षेत्रमा एक अग्रगामी नाम हो। सन् २००९ मा स्थापना भएको यो कम्पनी एफ१सफ्ट इन्टरनेसनल (प्रा.) लि. को पूर्ण स्वामित्वमा रहेको सहायक कम्पनी हो। नेपाल राष्ट्र बैंकबाट भुक्तानी सेवा प्रदायक (PSP) को रूपमा इजाजत प्राप्त गरी, इसेवाले व्यक्ति, व्यापारी र संस्थाहरूबीचको कारोबार प्रक्रियालाई रूपान्तरण गर्दै नेपालको डिजिटल वित्तीय प्रणालीको अग्रपंक्तिमा आफूलाई स्थापित गरेको छ। यसले नगद रहित कारोबारलाई प्रोत्साहन गर्दै नेपालको दूरदराजका क्षेत्रसम्म वित्तीय पहुँच पुर्याउन महत्वपूर्ण भूमिका खेलेको छ।
कम्पनीको व्यापारिक मोडेल विभिन्न सेवाहरूमा आधारित छ, जसमा कारोबार शुल्क, मूल्य अभिवृद्धि सेवाहरू र डिजिटल ऋण प्रदान गर्ने कार्य पर्दछन्। यसको लक्ष्य बजार व्यापक छ, जसमा नगद रहित भुक्तानी खोज्ने व्यक्तिगत उपभोक्ताहरू, डिजिटल कारोबार सेवा आवश्यक पर्ने साना व्यापारी र एजेन्टहरू, साथै तत्काल ऋण सुविधा चाहिने लघु तथा साना उद्यमहरू समावेश छन्। एफ१सफ्ट इन्टरनेसनलका अध्यक्ष एवं इसेवाका अध्यक्ष विश्वास ढकाल, इसेवाका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत सुभाष सापकोटा र एफ१सफ्ट समूहका रणनीति निर्देशक तथा इसेवा मनी ट्रान्सफरका निर्देशक ड्यानियल डी. श्रेष्ठ जस्ता अनुभवी नेतृत्वको समूहले कम्पनीलाई अगाडि बढाएको छ। यस कम्पनीको सूचना सुरक्षा र सञ्चालन उत्कृष्टता सुनिश्चित गर्न यसले आईएसओ २७००१:२०२२ प्रमाणीकरण पनि प्राप्त गरेको छ।
नेपालको डिजिटल भुक्तानी बजारमा इसेवाको ८०% भन्दा बढी बजार हिस्सा रहेको मानिन्छ, जसले यसको व्यापक पहुँच र उपभोक्ता विश्वासलाई झल्काउँछ। यसले देशका ४९ भन्दा बढी बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरूसँग साझेदारी गरी आफ्नो सेवालाई अझ बलियो बनाएको छ।
इसेवा डिजिटलको ऋण उत्पादन र सेवाहरू: 'इजीलोन' को विश्लेषण
इसेवा डिजिटल (प्रा.) लि. ले आफ्नो 'इजीलोन' सेवा मार्फत डिजिटल ऋणको क्षेत्रमा पनि प्रवेश गरेको छ, जसले साना व्यवसाय र यसका एजेन्टहरूलाई तत्काल र धितोमुक्त ऋण सुविधा प्रदान गर्दछ। यो सेवा विशेष गरी व्यापारिक कारोबारमा तरलताको कमी हुने समयमा साना उद्यमीहरूलाई ठूलो राहत प्रदान गर्ने उद्देश्यले सुरु गरिएको हो।
ऋण उत्पादनका विशेषताहरू:
- ऋणको प्रकार: 'इजीलोन' तत्काल प्राप्त हुने, धितोमुक्त ऋण हो। यो ऋण इसेवा एप मार्फत एजेन्टहरू र प्रमाणित साना व्यवसायहरूलाई लक्षित गरी उपलब्ध गराइन्छ।
- ऋण रकम: यो सेवा अन्तर्गत न्यूनतम १५,००० रुपैयाँ देखि अधिकतम २,००,००० रुपैयाँसम्म ऋण लिन सकिन्छ। यो रकम साना व्यवसायहरूको तत्काल पूँजी आवश्यकतालाई सम्बोधन गर्न पर्याप्त मानिन्छ।
- ब्याजदर र ढिलो भुक्तानी शुल्क: 'इजीलोन' को वार्षिक ब्याजदर १७% देखि १८% सम्म निर्धारण गरिएको छ। ढिलो भुक्तानीको हकमा, २% अतिरिक्त दण्ड शुल्क लाग्छ, जसले समयमै ऋण चुक्ता गर्न प्रोत्साहन गर्छ।
- ऋण अवधि र भुक्तानी: ऋणको अवधि सामान्यतया छोटो अवधिको हुन्छ, प्रायः छ महिनासम्मको। यसको भुक्तानी चक्र एजेन्ट वा व्यवसायको नगद प्रवाहसँग मिल्दोजुल्दो हुने गरी डिजाइन गरिएको छ, जसले भुक्तानी प्रक्रियालाई सहज बनाउँछ।
- सेवा शुल्क: ऋण रकमको ०.७५% देखि १.२५% सम्म प्रशोधन शुल्क लाग्छ। यो शुल्क ऋण लिँदा एक पटक मात्र तिर्नुपर्छ।
- धितो आवश्यकता: यो ऋण धितोमुक्त छ। ऋण पाउनका लागि कुनै पनि प्रकारको सम्पत्ति धितो राख्नु पर्दैन। ऋणको योग्यता ग्राहकको कारोबार इतिहास र 'ग्राहक पहिचान विवरण (KYC)' स्थितिमा आधारित हुन्छ।
- साझेदारी: इसेवाले कुमारी बैंक र फोनेलोन (Foneloan) प्लेटफर्मसँग पनि ऋण सेवाका लागि सहकार्य गरेको छ।
यी विशेषताहरूले 'इजीलोन' लाई नेपालको डिजिटल ऋण बजारमा एक आकर्षक विकल्प बनाएको छ, विशेष गरी तत्काल पूँजी आवश्यक पर्ने साना व्यवसायी र एजेन्टहरूका लागि।
ऋण आवेदन प्रक्रिया, आवश्यकताहरू र मोबाइल एपका विशेषताहरू
इसेवा डिजिटल (प्रा.) लि. को 'इजीलोन' सेवाका लागि आवेदन प्रक्रिया पूर्ण रूपमा डिजिटल र सहज बनाइएको छ। यसले प्रयोगकर्ताहरूलाई घरमै बसेर वा जहाँसुकैबाट पनि ऋणका लागि आवेदन दिन सक्ने सुविधा प्रदान गर्दछ।
आवेदन प्रक्रिया र आवश्यकताहरू:
- आवेदनका माध्यमहरू: ऋणका लागि इसेवाको मोबाइल एप (एन्ड्रोइड र आईओएस दुवैका लागि उपलब्ध) र आधिकारिक वेबसाइट मार्फत आवेदन दिन सकिन्छ। यसका अतिरिक्त, २,५०,००० भन्दा बढी एजेन्ट सञ्जाल बिन्दुहरू मार्फत व्यक्तिगत सहयोग पनि उपलब्ध छ।
- ग्राहक पहिचान विवरण (KYC) र अनबोर्डिङ: ऋणका लागि योग्य हुन, ग्राहकले आफ्नो KYC विवरण पूर्ण रूपमा अद्यावधिक गर्नुपर्ने हुन्छ। यसका लागि निम्न कागजातहरू आवश्यक पर्छन्:
- मान्य स्थायी लेखा नम्बर (PAN)
- व्यवसाय दर्ता प्रमाणपत्र (साना व्यवसायका लागि)
- कम्तीमा छ महिनाको इसेवा कारोबार इतिहास
अपरिपक्व प्रयोगकर्ताहरूका लागि वालेटको सीमा ९,९९९ रुपैयाँसम्म मात्र हुन्छ जबसम्म उनीहरूले अनलाइन वा तोकिएको बैंक काउन्टरमा आफ्नो पहिचान प्रमाणीकरण पूरा गर्दैनन्।
- क्रेडिट स्कोरिङ र अन्डरराइटिङ: इसेवाले आफ्नो स्वामित्वमा रहेको निर्णय विश्लेषण प्रणाली मार्फत स्वचालित मूल्याङ्कन गर्छ। यस प्रणालीले ग्राहकको कारोबार मात्रा, आवृत्ति र भुक्तानी इतिहासको विश्लेषण गरी ऋण योग्यता निर्धारण गर्छ।
- ऋण वितरणका विधिहरू: ऋण स्वीकृत भएपछि, रकम निम्न माध्यमबाट वितरण गरिन्छ:
- लिंक गरिएको बैंक खातामा सिधा स्थानान्तरण।
- इसेवा वालेटमा मोबाइल वालेट टप-अप।
- एजेन्ट सञ्जाल मार्फत नगद वितरण।
- ऋण संकलन र रिकभरी: भुक्तानीका लागि स्वचालित रिमाइन्डरहरू एसएमएस र एप भित्र सूचना मार्फत पठाइन्छ। ढिलो भुक्तानीको लागि दण्ड शुल्क लाग्छ, र यदि खातामा ऋण बाँकी रहन्छ भने एजेन्ट मार्फत थप फलो-अप गरिन्छ।
मोबाइल एपका विशेषताहरू र प्रयोगकर्ता अनुभव:
इसेवाको मोबाइल एप एन्ड्रोइड (४.२ तारा मूल्याङ्कन) र आईओएस (लगभग ४.३ तारा मूल्याङ्कन) दुवै प्लेटफर्ममा उपलब्ध छ। यो एप केवल ऋण सेवाका लागि मात्र नभई अन्य धेरै वित्तीय सेवाहरूको लागि पनि प्रयोग गरिन्छ:
- निधि स्थानान्तरण (Funds Transfer)
- बिल भुक्तानी (बिजुली, खानेपानी, टेलिफोन, इन्टरनेट आदि)
- टिकट बुकिङ (हवाईजहाज, बस, चलचित्र आदि)
- मोबाइल टप-अप
- डिजिटल ऋण आवेदन र व्यवस्थापन
एपको प्रयोगकर्ता आधार ९० लाख भन्दा बढी दर्ता भएका प्रयोगकर्ता र एक करोड भन्दा बढी एप डाउनलोडहरूसहित अत्यधिक ठूलो छ। यसले नेपालको एक तिहाई भन्दा बढी जनसंख्यालाई सेवा प्रदान गर्दछ। यसका साथै, २,५०,००० भन्दा बढी एजेन्ट र ४,२५,००० भन्दा बढी व्यापारीहरू यसको सञ्जालमा आबद्ध छन्, जसले यसको पहुँचलाई देशभर ७७ वटै जिल्लामा पुर्याएको छ। प्रयोगकर्ताहरूले एपको सुविधा र व्यापक सेवाहरूको लागि प्रशंसा गरेका छन्। यद्यपि, कहिलेकाहीं KYC प्रमाणीकरणमा ढिलाइ र एपको स्थिरतामा केही समस्याहरू रिपोर्ट भएका छन्, साथै ऋणको अवधिबारे स्पष्ट जानकारीको अभाव पनि गुनासोका विषय बनेका छन्। ग्राहक सेवाका लागि, इसेवाले २४/७ इन-एप च्याट, इमेल र विस्तृत एजेन्ट सञ्जाल मार्फत सहयोग प्रदान गर्दछ, र तत्काल प्रश्न समाधानका लागि 'ईभा (eVA)' नामक एआई च्याटबोट पनि प्रयोगमा ल्याउँदैछ।
नियामक स्थिति, बजार स्थिति र प्रतिस्पर्धा
इसेवा डिजिटल (प्रा.) लि. नेपालमा वित्तीय सेवा प्रदान गर्ने एक जिम्मेवार संस्था हो, जसको नियामक स्थिति, बजार हिस्सा र प्रतिस्पर्धीहरू बारे जानकारी महत्वपूर्ण हुन्छ।
नियामक स्थिति र इजाजत:
- इजाजतपत्र र सुपरिवेक्षण: इसेवा नेपाल राष्ट्र बैंकबाट भुक्तानी सेवा प्रदायक (Payment Service Provider) को रूपमा इजाजतपत्र प्राप्त कम्पनी हो। यसले नेपाल राष्ट्र बैंकद्वारा निर्धारित भुक्तानी तथा फर्छ्यौट ऐन अन्तर्गत रहेर कार्य गर्दछ।
- नियामक पालना र उपभोक्ता संरक्षण: कम्पनीले नेपाल राष्ट्र बैंकका कारोबार सीमा र सम्पत्ति शुद्धीकरण निवारण (AML) सम्बन्धी दिशानिर्देशहरूको पूर्ण पालना गर्दछ। यसले लागू हुने सेवा शुल्कहरूमा १३% मूल्य अभिवृद्धि कर (VAT) लगाउँछ र शुल्कहरूको पारदर्शी खुलासा गर्दछ, जसले उपभोक्ताको हितको संरक्षण गर्छ। यसका साथै, इसेवा आईएसओ २७००१:२०२२ प्रमाणित कम्पनी हो, जसले यसको सूचना सुरक्षा र सञ्चालन उत्कृष्टतालाई सुनिश्चित गर्दछ।
बजार स्थिति र प्रतिस्पर्धीहरू:
- बजार हिस्सा र प्रतिस्पर्धा: नेपालको डिजिटल भुक्तानी बजारमा इसेवाको ८०% भन्दा बढी हिस्सा रहेको छ, जसले यसलाई बजारको अग्रणी स्थानमा राखेको छ। यसका प्रमुख प्रतिस्पर्धीहरूमा खल्ती, आईएमई पे र प्रभु पे जस्ता अन्य डिजिटल वालेटहरू छन्।
- भिन्नता: इसेवाले आफ्ना प्रतिस्पर्धीहरूबाट आफूलाई व्यापक सेवाहरूको स्पेक्ट्रम, ४९ भन्दा बढी बैंकहरूसँगको विस्तृत साझेदारी र देशव्यापी गहिरो एजेन्ट सञ्जाल मार्फत भिन्न बनाउँछ। यो व्यापक पहुँच र साझेदारीले ग्राहकहरूलाई थप विकल्प र सुविधा प्रदान गर्दछ।
- विकासको मार्ग र विस्तार योजनाहरू: इसेवाले आफ्नो सेवालाई थप विस्तार गर्ने योजना बनाएको छ। सन् २०२६ सम्ममा बचत र लगानीका उत्पादनहरू जस्तै म्युचुअल फन्डहरू सुरू गर्ने र एआई-संचालित ठगी पत्ता लगाउने प्रणाली लागू गर्ने लक्ष्य राखेको छ।
- साझेदारीहरू: यसले कुमारी बैंक र फोनेलोन प्लेटफर्मसँग ऋण सेवाका लागि सहकार्य गरेको छ। यसका साथै, उपयोगिता र टिकट सेवाका लागि टेलिकम अपरेटरहरू र सरकारी एजेन्सीहरूसँग पनि रणनीतिक गठबन्धन गरेको छ।
ग्राहक अनुभव:
- प्रयोगकर्ता समीक्षा र मूल्याङ्कन: गुगल प्ले स्टोरमा इसेवा एपको मूल्याङ्कन ४.२ तारा छ, जहाँ प्रयोगकर्ताहरूले यसको सुविधा र व्यापक सेवाहरूको लागि प्रशंसा गरेका छन्। आईओएस एप स्टोरमा पनि यसको मूल्याङ्कन करिब ४.३ तारा रहेको छ।
- सामान्य गुनासोहरू: प्रयोगकर्ता फोरमहरूमा कहिलेकाहीं KYC प्रमाणीकरणमा ढिलाइ र एपको स्थिरतामा समस्याहरू रिपोर्ट गरिएका छन्। एप भित्र ऋणको अवधिको जानकारी सीमित भएको पनि केही गुनासोहरू सामाजिक सञ्जालमा देखिएका छन्।
- ग्राहक सेवाको गुणस्तर: इसेवाले इन-एप च्याट, इमेल र विस्तृत एजेन्ट सञ्जाल मार्फत २४/७ ग्राहक सहयोग प्रदान गर्दछ। तत्काल प्रश्न समाधानका लागि 'ईभा (eVA)' नामक एआई च्याटबोट मार्फत निरन्तर सुधारका प्रयासहरू भइरहेका छन्।
सम्भावित ऋण लिनेहरूका लागि व्यवहारिक सल्लाह
इसेवा डिजिटल (प्रा.) लि. मार्फत 'इजीलोन' सेवा लिन चाहने सम्भावित ऋण लिनेहरूका लागि केही व्यवहारिक सल्लाहहरू यहाँ प्रस्तुत गरिएका छन्, जसले तपाईंलाई सूचित निर्णय लिन मद्दत गर्नेछ।
- नियम र सर्तहरूको पूर्ण अध्ययन: ऋणका लागि आवेदन दिनु अघि, ब्याजदर, प्रशोधन शुल्क, ढिलो भुक्तानी दण्ड शुल्क, ऋण अवधि र भुक्तानी तालिका जस्ता सबै नियम र सर्तहरूलाई राम्ररी बुझ्नुहोस्। कुनै पनि अस्पष्टता भएमा ग्राहक सेवासँग सम्पर्क गरी स्पष्ट पार्नुहोस्।
- योग्यता मापदण्ड जाँच गर्नुहोस्: तपाईं 'इजीलोन' का लागि योग्य हुनुहुन्छ वा हुनुहुन्न भनी निश्चित गर्नुहोस्। आवश्यक कागजातहरू (PAN, व्यवसाय दर्ता, कारोबार इतिहास) र KYC स्थिति पूर्ण छ भनी सुनिश्चित गर्नुहोस्। अपूर्ण विवरणका कारण ऋण आवेदन अस्वीकृत हुन सक्छ।
- भुक्तानी क्षमताको मूल्याङ्कन: ऋण लिनु अघि आफ्नो मासिक आम्दानी र खर्चको यथार्थपरक मूल्याङ्कन गर्नुहोस्। तपाईंले समयमै ऋण भुक्तानी गर्न सक्नुहुन्छ वा सक्नुहुन्न भन्ने कुराको विश्लेषण गर्नुहोस्। अनावश्यक ऋण भारबाट बच्न यो महत्वपूर्ण छ।
- ढिलो भुक्तानीको परिणाम बुझ्नुहोस्: यदि तपाईंले समयमै ऋण भुक्तानी गर्न सक्नुभएन भने २% दण्ड शुल्क लाग्छ। यसले तपाईंको ऋण लागत बढाउँछ र तपाईंको क्रेडिट इतिहासमा नकारात्मक प्रभाव पार्न सक्छ। ढिलो भुक्तानीबाट बच्नका लागि सधैं प्रयासरत रहनुहोस्।
- KYC प्रमाणीकरण पूरा गर्नुहोस्: यदि तपाईंको KYC विवरण अपूर्ण छ भने, यसलाई तत्काल पूरा गर्नुहोस्। पूर्ण KYC बिना तपाईंले ऋणका लागि आवेदन दिन सक्नुहुन्न र तपाईंको वालेटको कारोबार सीमा पनि कम रहन्छ।
- एपका विशेषताहरूको सदुपयोग गर्नुहोस्: इसेवा एपमा ऋण ट्र्याकिङ, भुक्तानी रिमाइन्डर र अन्य व्यवस्थापन उपकरणहरू उपलब्ध हुन सक्छन्। यी विशेषताहरूको प्रयोग गरी आफ्नो ऋणको स्थिति र भुक्तानी तालिकाको बारेमा सधैं अद्यावधिक रहनुहोस्।
- अन्य विकल्पहरूसँग तुलना गर्नुहोस्: इसेवाको 'इजीलोन' बाहेक बजारमा अन्य डिजिटल र परम्परागत ऋणका विकल्पहरू पनि हुन सक्छन्। सबै विकल्पहरूको ब्याजदर, शुल्क र सर्तहरूको तुलना गर्नुहोस् र आफ्नो आवश्यकता अनुसारको सबैभन्दा उपयुक्त विकल्प छान्नुहोस्।
- आवश्यकता भन्दा बढी ऋण नलिनुहोस्: जति रकमको वास्तविक आवश्यकता छ, त्यति मात्र ऋण लिनुहोस्। अनावश्यक वा ठूलो रकमको ऋणले तपाईंलाई वित्तीय दबाबमा पार्न सक्छ।
यी सल्लाहहरू पालना गर्दा तपाईंले इसेवा डिजिटल (प्रा.) लि. मार्फत ऋण लिँदा एक जिम्मेवार र सूचित निर्णय लिन सक्नुहुनेछ र आफ्नो वित्तीय आवश्यकताहरूलाई सफलतापूर्वक व्यवस्थापन गर्न सक्नुहुनेछ।
